Z zainteresowaniem przeczytaliśmy list środowisk twórczych zainicjowany przez panie Grażynę Plebanek oraz Julię Fiedorczuk o konieczności walki z kryzysem klimatycznym. Bardzo nas cieszy, że temat zmian klimatu wchodzi, także dzięki zaangażowaniu środowisk twórczych, do mainstreamu polskiej debaty publicznej.
Partia Zieloni od początku swojego powstania w 2004 roku walkę ze zmianami klimatu uważa za priorytet i najważniejsze wyzwanie globalne, ale i lokalne, przed którym stoimy, jako Polska i Europa. Przez 15 lat działania, a także w każdej kampanii wyborczej, podkreślamy konieczność odchodzenia od paliw kopalnych w stronę odnawialnych źródeł energii (OZE), sprzeciw wobec kanalizacji i betonowaniu rzek oraz nadmiernemu zagospodarowaniu terenów biologicznie czynnych. Wszystkie te postulaty zajmują główne miejsce w naszym programie ogólnym oraz kolejnych programach wyborczych. Wiemy, że sprawiedliwa transformacja gospodarki to nie zagrożenie, a szansa na drugą, tym razem zieloną, rewolucję przemysłową dla Polski i Europy. To szansa na nowe miejsca pracy, czystsze powietrze, bardziej przyjazne warunki do życia dla nas i przyszłych pokoleń.
Partia Zieloni od lat współpracuje z Sojuszem Lewicy Demokratycznej, który popiera politykę klimatyczną proponowaną przez Zielonych. SLD popiera postulowany przez Partię Zieloni Ponadpartyjny Plan Transformacji Energetycznej i Ochrony Klimatu dla Polski (https://partiazieloni.pl/ponadpartyjny-plan-transformacji-energetycznej-i-ochrony-klimatu-dla-polski-apel-partii-zieloni/), przygotowany wspólnie z naukowcami: prof. Janem Popczykiem, prof. Szymonem Malinowskim, dr Andrzejem Kassenbergiem, Grzegorzem Wiśniewskim, Marcinem Popkiewiczem. Plan zakłada m.in. redukcję zużycia paliw kopalnych w energetyce, ciepłownictwie i transporcie o 50% w perspektywie 2035 r. oraz całkowitą rezygnację z nich do 2050 r. a także integrację programów dotyczących termomodernizacji, wprowadzania mikroinstalacji OZE, poprawy efektywności energetycznej oraz przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu – w jeden spójny mechanizm wsparcia.
Partia Zieloni oraz SLD współtworzyły Koalicję Europejską, której czwartym punktem programowym była Unia czystego powietrza i taniej energii: „Pozyskamy środki unijne na zieloną energię, chroniącą klimat, nasze zdrowie, eliminującą smog, a zarazem tańszą dla przemysłu i tworzącą dziesiątki tysięcy miejsc pracy. Odchodzenie od paliw kopalnych, solidarność energetyczna i klimatyczna UE to dla Polaków szansa, a nie - jak wmawiają dziś rządzący - zagrożenie”.
Gwarantujemy, że w nadchodzących wyborach parlamentarnych, niezależnie od tego, w jakim komitecie będziemy startować, kwestie odchodzenia od paliw kopalnych i ochrony klimatu będą jednym z głównych punktów programowych. A my gwarantem, że propozycje programowe będą realizowane w przyszłym Sejmie i Senacie.
Mamy nadzieję na współpracę w tym zakresie ze wszystkimi środowiskami twórczymi oraz wsparcie w propagowaniu wiedzy o zagrożeniach, jakie niesie ze sobą model rozwoju oparty o paliwa kopalne.
Z wyrazami szacunku,
Małgorzata Tracz i Marek Kossakowski, przewodniczący Partii Zieloni
Włodzimierz Czarzasty, przewodniczący Sojuszu Lewicy Demokratycznej oraz Marcin Kulasek, Sekretarz Generalny SLD
Odpowiadając szczegółowo na pytania:
w jaki sposób chcą rzetelnie informować obywateli Polski o nadciągających zmianach klimatycznych i tego, co może ich czekać w związku z możliwą katastrofą ekologiczną?
Trzeba jasno powiedzieć: spalamy gaz, ropę, węgiel, prowadzimy intensywną produkcję mięsa, powodując dużą emisję gazów cieplarnianych, odpowiedzialnych za globalne ocieplenie i odczuwane skutki zmian klimatu. Musimy pokazać i nagłaśniać przyczynę i skutek naszych działań.
Chcemy przeprowadzić zakrojoną na szeroką skalę akcję w internecie i TV (bo takimi sprawami powinna zajmować się TV publiczna), która będzie informować społeczeństwo o jego wpływie na środowisko naturalne. Będziemy chcieli w ten sposób zwiększyć świadomość społeczną o skutkach związanych m.in. z nadmiernym zużywaniem wyrobów plastikowych (z takimi działaniami jako Zieloni wyszliśmy już teraz poprzez akcje skierowane do prezydentów miast, mającą na celu rezygnację z wykorzystania jednorazowego plastiku i styropianu w ratuszu i podległych mu jednostkach).
Musimy sprawić, by negacjoniści klimatyczni nie uczestniczyli na równych prawach z naukowcami, politykami i społecznikami w debatach medialnych o zmianach klimatu. Zmiany klimatu są faktem, doświadczamy ich każdego dnia, a promowanie postaw negujących wpływ działalności człowieka na globalne ocieplenie, kreuje błędny obraz wśród odbiorców mediów.
Chroniąc aktywnie klimat, musimy uwzględnić fakt, że produkcja żywności odpowiada za 26% światowej emisji gazów cieplarnianych. Ponad połowa tych gazów ok. 18% pochodzi z produktów zwierzęcych. Tak jak szybko musimy odchodzić od węgla w energetyce, musimy redukować emisje pochodzące głównie z przemysłowego rolnictwa i produkcji mięsa.
jak zamierzają przygotować Polskę na prognozowane przez klimatologów ekstremalne zjawiska pogodowe - powodzie, susze, opady nawalne, orkany i trąby powietrzne?
Powołanie rządowego sztabu kryzysowego z włączeniem przedstawicieli ministerstw właściwych od: gospodarki wodnej, ochrony środowiska, rolnictwa i energii. Powołanie pełnomocnika rządu ds. walki ze zmianami klimatu w funkcji wiceministra.
Ciągła edukacja szkolna i pozaszkolna, zaangażowanie mediów w szerzenie wiedzy o skutkach zmian klimatu.
Zwiększenie zdolności rolnictwa do retencji wodnej, promowanie ekologicznego rolnictwa, które w mniejszym stopniu zużywa wodę.
Nie da się skutecznie chronić przyrody w rozwarstwionym społeczeństwie. Nie można oszczędzać na publicznej ochronie zdrowia, edukacji czy opiece żłobkowo-przedszkolnej. Nie da się budować stabilnej demokracji w kraju o niskiej dostępności tanich mieszkań na wynajem czy stawiającym na niskopłatną i słabo chronioną pracę. Publiczne fundusze – unijne, krajowe, samorządowe – powinny być kierowane przede wszystkim na rozwiązywanie problemów w tych właśnie sektorach.
Wprowadzimy program Zielony Nowy Ład. Zadaniem Zielonego Nowego Ładu jest zapewnienie globalnego zrównoważonego rozwoju oraz zbudowanie niskoemisyjnej i niskowęglowej gospodarki i społeczeństwa przez wzmacnianie spójności społecznej, tworzenie milionów nowych zielonych miejsc pracy – w wyniku zwiększania poziomu unijnych i krajowych inwestycji m.in. w edukację, programy badawczo-rozwojowe, rozwój nowoczesnych technologii przyjaznych człowiekowi, środowisku i klimatowi, podnoszenie efektywności energetycznej i zwiększanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, modernizację sektora budownictwa oraz promocję budynków autonomicznych i pasywnych, rozwój przyjaznych środowisku sieci kolejowych na kontynencie czy wreszcie zmianę priorytetów Wspólnej Polityki Rolnej. Podobnie jak program reform z lat 30. XX w., ZNŁ wskazuje na aktywną rolę władz publicznych w realizacji polityki – w tym wypadku polityki zrównoważonego rozwoju. Koncepcja Zielonego Nowego Ładu integruje trzy obszary polityki: społecznej, ekologicznej i gospodarczej, i wskazuje, że bazę dla gospodarki stanowi społeczeństwo, a bazą dla gospodarki i społeczeństwa jest środowisko.
jaka będzie ich polityka w kwestii źródeł energii? W przypadku przechodzenia na odnawialne źródła energii, jaki rodzaj pomocy przewidują dla ludzi dotkniętych tą transformacją (górnicy i inne osoby zatrudnione w branży węglowej)?
Do 2050 roku musimy przejść w 100% na odnawialne źródła energii. Scenariusz przejścia na energię w 100 proc. ze źródeł odnawialnych w 2050 r. jest już dziś 11-krotnie tańszy od powszechnie krytykowanej Polityki Energetycznej 2040, przyjętej przez rząd PiS. Konsekwentnie zmieniając kraj, w 2050 r. możemy się zaopatrywać w energię z „polskiego” słońca, wiatru, czy biogazu, a nie z kupowanego w Rosji czy USA bezpieczeństwa opartego na węglu, ropie i gazie ziemnym. Chcemy wdrożyć w życie projekt prof. Popczyka o monizmie energetycznym, czyli 100% energii odnawialnej na zapotrzebowanie transportowe, ogrzewanie i energię elektryczną. Model kotwicy w załączniku.
Musimy stawiać na sprawiedliwą transformację gospodarczą: indywidualne plany odchodzenia od węgla dla każdego regionu, np. inny dla Wielkopolski Wschodniej, inny dla Śląska. Plany muszą powstać, jako wynik rozmów pomiędzy rządem, związkami zawodowymi, samorządem, pracodawcami, organizacjami pozarządowymi i pracownikami. Muszą być dostosowane do specyfiki konkretnego regionu i nie dotyczyć tylko i wyłącznie wygaszania kopalń, lecz kreowania nowych zielonych miejsc pracy w sektorze energetyki odnawialnej, termomodernizacji, efektywności energetycznej i budownictwa.
Jesteśmy za podpisaniem umowy o neutralności klimatycznej Unii Europejskiej do 2050 roku, której sprzeciwia się premier Mateusz Morawiecki.
4) w jaki sposób zamierzają zapobiegać pustynnieniu Polski i dbać o kurczące się najszybciej w Europie zasoby wody?
W porozumieniu z samorządami, dokonanie analizy zasobów wody pitnej i stanu zagrożenia brakiem wody pitnej we wszystkich województwach. W porozumieniu z samorządami, stworzenie planu rozwoju małej retencji wodnej.
Stworzenie ogólnopolskiego planu ochrony wód głębinowych, przy jednoczesnym rozwoju infrastruktury poboru wody pitnej z rzek i zbiorników retencyjnych, w miejsce nieodtwarzalnych źródeł głębinowych.
Zaniechanie planów budowy kanałów rzecznych, które przyczyniają się do zmniejszenia retencji i przyspieszają odpływ wód do morza.
Będziemy dążyć również do zmiany filozofii ochrony retencji w dobie katastrofy klimatycznej, czyli ochrony retencji naturalnej, poprzez:
bezwzględną ochronę źródlisk, torfowisk, bagien i mokradeł, jako rezerwuarów naturalnych na wypadek suszy;
zalesienie terenów zlewni rzek górskich - las trzyma lepiej i naturalnie wodę niż sztuczne zbiornik techniczny z którego w upały wyparowują gigantyczne ilości wody;
zniechęcenie przez opodatkowanie zabijania terenów biologicznie i hydrolologicznie czynnych w miastach i poza nimi (parkingi betonowe, powierzchnie nieprzepuszczalne), przyczyniają sie do zmniejszenie retencji naturalnej oraz zwiększenia zagrożeń powodziowych - spiętrzenia wód, niewydolność systemów kanalizacyjnych przy coraz częstszych opadach nawalnych.
Postulujemy natychmiastowe zaniechanie budowy kolejnych kopalni odkrywkowych i głębinowych węgla kamiennego i brunatnego, z uwagi na ich wpływ na odwodnienie terenów około kopalnianych i osuszenie rzek.
Natychmiastowe zaniechanie budowy elektrowni Ostrołęka C, z uwagi na m.in. wysokie zapotrzebowanie na zasoby wodne niezbędne do utrzymania elektrowni.
w jaki sposób będą edukować nowe pokolenia polskich obywateli w kwestii odpowiedzialności ekologicznej?
Przede wszystkim szkoła: wprowadzenie zajęć o zmianach klimatu, edukacja ekologiczna od najmłodszych lat. Chcemy wprowadzić w szkołach zajęcia z ekologii, aby od najmłodszych lat przekazywać wiedzę o zachodzącej na naszych oczach katastrofie ekologicznej. Mamy nadzieję, że wyniesiona przez dzieci wiedza ze szkół, trafi również do ich rodziców.
Potrzebne jest wsparcie mediów w kwestii edukacji, większej liczby programów telewizyjnych i radiowych o zmianach klimatu, informacji o walce z globalnym ociepleniem oraz zaniku bioróżnorodności. Informacje te byłyby również podawane w bezpłatnych gazetkach rozdawanych w miastach, miasteczkach i na wsi.
Chcemy dotrzeć również do młodych ludzi, wspierając coraz liczniejsze Młodzieżowe Strajki Klimatyczne oraz liczymy na pomoc ważnych dla młodych ludzi autorytetów, np. influencerów w social media.
Będziemy promować model eko-szkoły, czyli szkoły bez plastiku, ze zdrową żywnością w sklepikach szkolnych, w której nie tylko na przedmiocie „ekologia” będą poruszane kwestie ochrony środowiska, świadomość dziecka na temat ekologii, w dobie zagrażającej światu katastrofie ekologicznej powinna być równie ważna jak znajomość tabliczki mnożenia, a może nawet jeszcze ważniejsza, bo autentycznie walczymy o przetrwanie. Więcej zajęć na świeżym powietrzu, niech dzieci mają jak najwięcej kontaktu z naturą.
Zwiększymy rolę ekologicznych organizacji pozarządowych w konsultowaniu działań z zakresu ochrony przyrody.
Będziemy także zabiegać o zwiększenie ochrony gatunków fauny i flory, którym grozi wymarcie. Będziemy stawiać na ekologiczne rozwiązania dotyczące upraw, tak by nie niszczyć populacji pszczół, które mają ogromną rolę w ekosystemie. Zmniejszymy połów ryb, ponieważ Bałtykowi grozi klęska ekologiczna poprzez ocieplanie wody i zmniejszenie bioróżnorodności. Uruchomimy system dopłat dla przedsiębiorstw stosujących ekologiczne rozwiązania, w tym stosowanie biodegradowalnych opakowań.
Wprowadzimy opakowania zwrotne z plastiku, powszechne skupy butelek oraz będziemy wpływać na komunikację, poprzez system dopłat do aut elektrycznych, ale i hybrydowych. Wprowadzimy zakaz sprowadzania aut powyżej 15 lat lub 13. Będziemy systematycznie rozwijać komunikację publiczną, w tym transport kolejowy towarów przemysłowych.
ile lasów, rzek, bagien, które łagodzą skutki zmian klimatycznych zamierzają objąć ochroną? I w jaki sposób?
Powierzchnia leśna przypadająca na jednego mieszkańca Polski (0,24 ha) jest jedną z niższych w Europie. Apelujemy o podjęcie działań zmierzających do zwiększenia obszaru zalesienia z 29,5% do 40% powierzchni kraju.
W porozumieniu z samorządami: opracowanie planów zadrzewiania miast i przygotowania ich na wyzwania zmian klimatycznych i postępującej suszy. Opracowanie kompleksowego systemu wspierającego zazielenianie obszarów znajdujących się poza terenami chronionymi.
Co najmniej trzykrotne powiększenie obszaru parków narodowych w latach 2019-2023 roku oraz zwiększenie terenów ochrony przyrody, w tym objętych Naturą 2000 do 25%. Oznacza to nie tylko objęcie całej Puszczy Białowieskiej statusem Parku Narodowego (PN), ale też doprowadzenia do powstania np. Jurajskiego PN, Turnickiego PN, Knyszyńskiego PN czy Szczecińskiego PN oraz powiększenie np. Poleskiego PN czy Roztoczańskiego PN. Jeśli ludzkość, Polki i Polacy, chcą przetrwać musimy nie tylko chronić bioróżnorodność, ale też konieczne w ramach walki ze zmianami klimatu chronić i odtwarzać:
- tereny zalewowe z bezcennymi lasami łęgowymi, mokradła i bagna,
- starodrzewia, które o wiele lepiej pochłaniają gazy cieplarniane, do tego skuteczniej zatrzymują wodę, chronią glebę i schładzają mikroklimat,
- przebudowywać Lasy Państwowe z sosnowych monokultur na różnorodne gatunkowo zalesienia,
- bezwzględnie chronić i rozbudowywać chronione tereny zielone na obszarach miast, gdzie będą coraz bardziej uciążliwe wyspy ciepła, przynoszące też wyraźny wzrost ofiar śmiertelnych wśród ludzi w czasie upałów,
- rozwijać systemowo pasy zadrzewień oraz bufory przyrodnicze wokół cieków dla ochrony retencji i walki z suszą poprzez system dopłat rolniczych-wodnośrodowiskowych.